Khác biệt

Đây là những khác biệt giữa hai phiên bản của trang.

--- y_hoc:chan-doan:thiet-chan:tong-quat [2023/08/28 01:24] – đã tạo Ngọc Đại
+++ y_hoc:chan-doan:thiet-chan:tong-quat [2023/08/28 02:04] (hiện tại) – Ngọc Đại
@@ Dòng 1: / Dòng 1: @@
 ====== Tổng Quát ======
+----
+===== I. Bề Mặt Lưỡi =====
+----
+. __**Độ căng chùng**__  : khí (sự hưng phấn / ức chế của tạng phủ)
+   * Khí vượng: căng mềm
+  * Khí uất: căng cứng
+  * Khí hư: chùng (cũng có khi bề mặt chùng mà nhu mô lưỡi ở dưới gồ lên tưởng nhầm là căng)
+. __**Rêu lưỡi**__  : tương quan giữa khí và tân dịch (khí, âm dịch, tân dịch)
+**Mật độ rêu**:
+  * thưa: Khí hư (nhẹ)
+  * đặc: Khí thực, vượng
+**Độ sâu rêu**  (ưu tiên cao):
+  * mỏng: khí hư (tà ở biểu)
+  * dầy: khí thực (tà/chính)
+**Tính chất rêu**:
+  * Tân dịch:
+      * Thiếu: rêu khô ⇒ khát, Táo
+      * Thừa: rêu ướt, bóng, nhờn ⇒ **hàn thấp**  đọng lại, tỳ không vận hóa thủy thấp
+  * Âm dịch:
+      * Thiếu: **rạn**  (nứt nhẹ bề mặt) ⇒ âm dịch hư sinh **Nhiệt**  (**Viêm**  trợt)
+      * Thừa:
+        * dầy, bóng, mịn, đẹp: âm dịch thịnh
+        * dầy, thô, dễ tróc: âm dịch thừa ⇒ thấp, đàm
+**Màu sắc**:
+  * Trắng: có hàn
+  * Vàng: có nhiệt
+Hướng rêu:
+. __**Gai lưỡi**__  :
+Đại diện cho hỏa, **nhiệt**. Giống như **ống khói**, nhiệt từ bên trong bốc ra ngoài
+**Màu sắc**:
+  * Gai đỏ **tươi**: bệnh mới / tâm nhiệt / viêm cấp
+  * Gai đỏ **sẫm**: nhiệt nhập lý
+  * Gai **trắng**  nhợt: phục tà (cơ địa dị ứng)
+  * Xem bài Sâm tô ẩm (chữa dị ứng lâu ngày)
+  * Tía tô chống dị ứng cũng rất tốt (thức ăn, thời tiết)
+**Kích thước**:
+  * To: bệnh cấp, thực chứng
+  * Nhỏ: hư chứng
+**Mật độ gai**:
+  * tập trung ở rìa: <font inherit/inherit;;inherit;;#f1c40f>viêm da</font>
+  * rải rác khắp nơi:
+      * to, dầy: bệnh cấp, bệnh thực
+      * nhỏ, mỏng: bệnh mãn, bệnh hư
+. **__Biểu mô bề mặt__**  : khi mất rêu (chỉ xem ở đầu lưỡi, rìa)
+  * Đỏ tươi: viêm cấp
+  * Trắng nhợt, vàng, sừng hóa: âm huyết hư
+=====   =====
+----
+===== II. Chất Lưỡi =====
+----
+Nhu dưỡng của âm huyết, âm dịch
+Độ cứng:
+◇ cứng: âm huyết không nhu dưỡng (dùng bạch thược để nhu can)
+◇ chắc: khí âm đều vượng
+◇ mềm, nhũn, nề: thủy thấp tràn vào ⇒ khí hư + thấp trệ
+Màu sắc:
+◇ nhạt màu: huyết hư
+◇ tím tối, hoặc các đốm tím tối: huyết trệ, huyết ứ
+===== III. Nhu Mô Lưỡi =====
+Là phần thịt, cơ, bên dưới bề mặt lưỡi.
+Đại diện: khí và âm đã kết tinh lại.
+◇ lõm: khí âm lưỡng hư
+▪ khí hư nhiều: lõm + chùng
+▪ âm hư nhiều: lõm + còn hơi căng
+◇ gồ: khí uất + đàm uất lại
+◇ nứt sâu: phần âm huyết bên trong thiếu (bô sung chân âm sẽ khó hơn nhiều)
+◇ nếp nhăn: mất tân dịch, âm dịch cấp
+Âm Dương Hàn Nhiệt Hư Thực
+• Thuốc bổ âm: làm đầy nhu mô lưỡi (thục địa)
+• Thuốc sinh tân: làm bề mặt nhuận (mạch môn, thiên hoa phấn)
+• Thuốc thẩm thấp lợi thủy: làm bề mặt khô (phục linh, ý dĩ)
+• Thuốc bổ khí: làm bề mặt lưỡi căng (hoàng kỳ, nhân sâm)
+• Thuốc phá khí: làm bề mặt chùng xuống (uất kim, hương phụ, hậu phác, ô dược), khi khí uất lưỡi căng.